De loge heeft soms te veel geheimen!

Over de loges van vrijmetselaars doen de wildste complottheorieën de ronde. Ze vormen dan ook het grootste geheime genootschap ter wereld. Maar wat is fictie en wat is werkelijkheid?

Zondag 27 maart. In de Lakensestraat in Brussel, vlak bij de Nieuwstraat, zijn alle kantoren en winkels gesloten. Toch is het die dag ongewoon druk. Enkele honderden mensen in stadskledij zwermen naar het nummer 79. Op de bel staat geen naamplaatje. De zwarte poort zwaait even snel open als dicht. Aan de straatkant lijkt het een doordeweeks rijhuis. Maar schijn bedriegt.

De banale gevel verbergt de imposante tempel van het Grootoosten van België. De grote zaal is opgetrokken uit metershoge zuilen, versierd met Egyptische sculpturen en overladen met vrijmetselaarssymbolen, zoals een grote zon met middenin de letter G. De 110 ‘loges’ van het Grootoosten, uit alle hoeken van het land, zijn die zondag vertegenwoordigd in de Lakensestraat. Alle ‘achtbare meesters’ en ‘logeafgevaardigden’ zijn er. Met meer dan 300 zitten ze in de tempel. In hun rituele tenue, met witte handschoenen, een schort, schouder- en kraaglinten. Het is niet zomaar een bijeenkomst, die 27ste maart. Er wordt een nieuwe Grootmeester verkozen, voor drie jaar. Na een plechtige ceremonie met geheime rituelen volgt een anonieme stemming. De vorige twee Grootmeesters kwamen uit Brussel en Wallonië. De nieuwe moet een Vlaming zijn. Er komt één naam uit de bus: Joseph Asselbergh.

Anderhalve maand later spreek ik met hem af in de Lakensestraat. Niet in de grote tempel, wel één deur verder, waar de pas verkozen Grootmeester zijn bureau en secretariaat heeft. Ook hier sieren allerlei vrijmetselaarssymbolen de muren, waaronder een passer, een winkelhaak, een vaandel, een kraaglint en een doodskop. In de bibliotheek liggen bundels vergeelde manuscripten. In het aanpalende museum hangen schilderijen uit de 18de eeuw, ‘logetableaus’, uniek in de wereld. De nieuwe Grootmeester is een Antwerpenaar. De 71-jarige Asselbergh was jaren topbankier. Hij zat in het directiecomité van het Gemeentekrediet en het latere Dexia Bank België. Hij was bestuurder bij Gimv, Banksys, Euro Travellers Cheque International, European Payment Systems Services, Mastercard Europe en Proton World International. Na zijn rijkgevulde carrière in de bankwereld zat Asselbergh nog jaren in het bestuur van de luchtvaartmaatschappijen Brussels Airlines en SN Airholding. Tot twee jaar geleden. Tijdens zijn loopbaan sprak hij amper met de pers. Niet verwonderlijk dus dat Asselbergh bedenktijd vraagt als ik hem begin april bel voor een interview over zijn nieuwe ‘topjob’ als Grootmeester. Maar al gauw stemt hij in.

Asselbergh wil meteen uitleggen waarom hij me te woord staat. ‘De vrijmetselarij gaat in ons land nog altijd gebukt onder vooroordelen. Die zijn historisch gegroeid. De vrijmetselarij was de eerste vrije vereniging in West-Europa. Alleszins de eerste vrije vereniging die niets te maken had met de beroepsgilden of de kerk. En dan maak je snel vijanden. Zeker in een land als België, waar destijds iedereen katholiek was. Al van in het begin werden de loges als dissident bestempeld, zelfs als ze dat niet waren. De redenering was simpel: waarom gaan vrijmetselaars apart zitten als ze evengoed samen met iedereen in de kerk kunnen zitten? En waarom mogen wij niet weten wat ze in hun loges zeggen?’ ‘Die argwaan leeft vandaag nog onder de bevolking. Vrijmetselaars worden nog altijd gebrandmerkt als ‘papenvreters’. Het klopt dat de loges destijds zijn ingegaan tegen het monopolie van de kerk, zeker in het onderwijs. Maar dat antagonisme is al lang verdwenen. Al sinds het begin van de vorige eeuw staan onze loges ver van de politiek. Het is dan ook een kwakkel dat de paarse regering is ontstaan in de loge. De politici hebben de loge daarvoor niet nodig, gelukkig maar. Ach, er wordt zoveel onzin over ons verteld.’ Lees verder

Overgenomen uit ‘De Tijd’, auteur: Lars Bové

Deel van de universele Broeder- en Zusterketen…

Toen ik nadacht over een mooi onderwerp voor een tweede column namens Loge Plato, kwam ik al gauw uit op de universele Broeder- en Zusterketen. Waarom? Omdat we binnen onze Loge recentelijk weer een aantal prachtige voorbeelden hebben mogen ervaren van hoe krachtig die keten kan werken en welke inspiratie daar dan vanuit kan gaan…

De louterende vanzelfsprekendheid waarmee wij elkaar als Broeders en Zusters over de hele wereld ontmoeten en ontvangen is misschien wel één van de bijzonderste aspecten van die universele Broeder- en Zusterketen: er zijn niet of nauwelijks woorden of handelingen nodig om ons toch opgenomen te weten in een groter geheel dat de eenvoudige optelsom van de samenstellende delen volstrekt overstijgt. Wereldwijd erkennen en aanvaarden we elkaar als Broeders en Zusters en zijn wij elkaar tot steun en verrijking, vanuit de enorme diversiteit die we gezamenlijk te bieden hebben.

Dat merken we bijvoorbeeld heel duidelijk wanneer we – keer op keer – met open armen worden ontvangen in het Belgische Dessel, waar zich een Loge bevindt waarmee wij warme vriendschapsbanden hebben. En wat is het dan mooi om de Broeders van deze Loge ook weer terug te mogen ontvangen – of om hen tegen te komen op plaatsen waar we gezamenlijk op bezoek zijn.

Recentelijk waren we met een groepje Broeders en Zusters van Plato op bezoek bij een bevriende Loge in Keulen. Daar maakten we een prachtige bijeenkomst mee waarbij een Broeder en een Zuster het ‘hogere loon’ ontvingen van Gezel-Vrijmetselaar: als Leerling-Vrijmetselaar hadden zij hard aan zichzelf gewerkt en nu werd hun de weg geboden naar de volgende fase van hun maçonnieke ontwikkeling – wij noemen deze overgang van Leerling naar Gezel de Bevordering. En ook hier weer de vanzelfsprekendheid waarmee wij dit met elkaar konden vieren. Heel bijzonder en tegelijk heel gewoon!

Diezelfde Broeder- en Zusterketen konden we opnieuw met elkaar vormen tijdens een Verheffing die we kortgeleden meebeleefden bij een Loge van een bevriende Obediëntie in Terneuzen. Een Verheffing betreft de overgang van Gezel-Vrijmetselaar naar Meester-Vrijmetselaar – opnieuw een volgende maçonnieke ontwikkelingsfase dus. Tijdens dit zeer indrukwekkende rituaal waren wij letterlijk deel van de keten en zo konden wij haar ook echt tastbaar maken. De energie die dat genereerde en ook de prachtige ondersteunende muziek zorgden ervoor dat wij als Broeders en Zusters allen een diepe ontroering voelden.

Die positieve energie kan op sommige momenten ook welhaast daadwerkelijk zichtbaar worden. Dat ervoeren we pasgeleden, toen we in een Tempelbijeenkomst met elkaar van gedachte wisselden naar aanleiding van een Bouwstuk (een lezing) dat één van ons had opgeleverd (voorgedragen). Wij noemen zo’n gedachtewisseling een comparitie. Daarbij gaat het niet om het overtuigen van de ander van het eigen gelijk, maar juist om het naast elkaar plaatsen van inzichten, zodat een ieder uit die schakeringen en uit die diversiteit nieuwe inspiratie kan opdoen. De constructieve manier waarop dat tijdens die Tempelbijeenkomst gebeurde, leidde tot een lichtheid en verlichting die de ruimte bijna zichtbaar en tastbaar vulden.

Door als Broeders en Zusters met elkaar op reis te gaan en elkaar bij voortduring op te zoeken en te ontmoeten in elkaars werkplaatsen, blijft de universele keten zich voeden en verrijken. En dat levert de gezamenlijke energie op waaraan wij onszelf en elkaar telkens opnieuw mogen laven.

Wilt u meer weten over hoe wij als Broeders en Zusters binnen Plato samen op reis zijn en hoe wij deel uitmaken van die prachtige universele keten? Neem eens een kijkje op onze website. Via onze website kunt u ook contact met ons opnemen – we zullen u heel graag te woord staan. Wees welkom.

Auteur: Ingrid ingrid@haagseloges.nl

Geheim Den Haag: Vrijmetselaarstempels en andere esoterische gebouwen

Op 10 juni a.s. verschijnt de publicatie Geheim Den Haag. Vrijmetselaarstempels en andere esoterische gebouwen in Den Haag rond 1900 bij uitgeverij De Nieuwe Haagsche. De auteurs (twee Haagse kunsthistorici) belichten de opmerkelijke geschiedenis van vrijmetselarij, spiritualisme, theosofie, antroposofie en andere esoterische stromingen. In het boekje bespreken zij tientallen ‘geheime’ locaties uit de periode ca. 1875-1940, waaronder historische logegebouwen en tempels die een bijzondere categorie cultureel erfgoed vormen. Als omlijsting van de boekpresentatie wordt een lezingenmiddag rond het thema georganiseerd in de Koninklijke Bibliotheek met medewerking van de Stichting OVN (Stichting ter bevordering van wetenschappelijk Onderzoek naar de geschiedenis van de Vrijmetselarij en verwante stromingen in Nederland). Tijdens deze middag belichten de auteurs en andere deskundige sprekers het esoterische milieu en haar gebouwen in Den Haag rond 1900, waarna het boekje Geheim Den Haag formeel wordt gepresenteerd aan prof.dr. W.J. Hanegraaff, hoogleraar geschiedenis van de Hermetische filosofie en verwante stromingen aan de Universiteit van Amsterdam. Lees verder.

Dan Brown’s Het Verloren Symbool, thema in boeiende lezing door Paul Marselje

Dan Brown heeft met zijn boek ‘het verloren symbool’ opnieuw een bestseller geschreven. Een bestseller waarin de vrijmetselarij een prominente rol speelt. Brown schetst de vrijmetselarij als een spirituele brug tussen alle wereldgodsdiensten, als een methode die de scheidslijnen tussen de religies en zelfs de wetenschap weet te overbruggen. Ook legt hij uit dat het wezen van de vrijmetselarij is dat het leven gevierd dient te worden, en dat het pas gevierd kan worden als we ons leren bevrijden uit de angst voor pijn, verdriet, lijden en dood.

In de lezing kan worden ingegaan op veel thema’s, waaronder:

• Heeft Dan Brown de vrijmetselarij juist gekarakteriseerd?
• Klopt zijn beeld van de gebruiken, ritualen en de levensfilosofie van de vrijmetselaars? En hoe kijken vrijmetselaars daar zelf tegen aan?
• En klopt dat dan ook in de Nederlandse context? Het verhaal van Brown speelt zich immers af in Washington DC.
• Wat is de relatie tussen religie, spiritualiteit en de vrijmetselarij?

Datum: 21 mei a.s. Tijd 15.00 uur Deze avond staat ook open voor belangstellenden en is gratis toegankelijk. Aanmelden kan telefonisch 070-4272981 of per email: tom@vrijmetselarijdenhaag.nl