Waarom ik bij de loge ben

Recent verscheen bij Houtekiet een bijzonder interessant boek: Waarom ik bij de loge ben, van VUB-emeritus hoogleraar orthopedagogiek Frank De Fever. Met heel veel belangstelling heb ik deze uitgave met de intrigerende titel gelezen, en vanaf de eerste pagina’s wordt het duidelijk dat de hooggespannen verwachtingen worden ingelost. Niet alleen werpt de auteur een blik in de interne keuken van de vrijmetselarij, maar biedt hij ook een bijzonder persoonlijk document aan, dat klaarblijkelijk zeer veel over de persoonlijkheid van de schrijver zelf zegt. Frank De Fever werd in 1984 ingewijd in een de loge die hij de schuilnaam ‘Ken Uzelf’ meegeeft. Om de discretie te vrijwaren maakt de auteur regelmatig gebruik van pseudoniemen, en dat is tegelijk ook een van de weinige momenten waarop hij niet ten volle in zijn kaarten laat kijken. De Fever werd relatief laat ingewijd; al tijdens zijn studentenjaren op de ULB wist hij eigenlijk al min of meer wat vrijmetselarij voorstelde, maar tot een echte kennismaking kwam het pas jaren later, dank zij collega’s en vrienden die lid waren maar die kennis nooit met De Fever hadden gedeeld, tot het juiste moment zich aanbood. In het boek komt de hele procedure van informatievergaring tot effectieve inwijding uitvoerig aan bod. Dat geldt ook voor het rituaal. Dat kan misschien wat vreemd klinken: in de meeste, zo niet alle boeken over vrijmetselarij wordt het inwijdingsrituaal nogal vaag gehouden onder het motto: ‘wie het niet zelf heeft meegemaakt kan het toch niet vatten’. Op zich is dat een onzinnige redering. Ik zou in geuren en kleuren kunnen vertellen over die fantastische productie van Elektra die ik vorig seizoen in de Muntschouwburg zag, dat mijn mond letterlijk openviel bij het slotbeeld – toen de achterwand van het decor opschoof en Orest, met de dode Elektra op zijn schoot, als een piëta torende boven een berg van lijken. En dat terwijl de donderende akkoorden van het Agamemnon-Leitmotiv door het geweldige Muntorkest in de zaal bulderden. Ik ben er dagen niet goed van geweest. Maar de lezer dezes was er hoogstwaarschijnlijk zelf niet bij dus moet hij mijn getuigenis maar voor waar aannemen. Hetzelfde dus wat inwijdingsrituelen in de vrijmetselarij betreffen: niets houdt je tegen om daar alle mogelijke details publiek over mee te delen – zolang je het zelf niet meemaakte kan je toch niet de ware indruk van het gebeuren vatten. Maar het geeft je wel een zeker beeld. En dat doet De Fever zeer mooi. En het wordt nog beter: de eerste logezitting na zijn inwijding is een anticlimax. Weg mysterie en overweldigende ervaring, weg volk. Ook dat is vrijmetselarij: lang niet iedereen is altijd aanwezig, en het kan vaak om heel technische en administratieve zaken gaan. Uitsluiting van broeders die in het profaan leven een misstap hebben begaan, bijvoorbeeld. Al dan niet toelaten van vrouwen. Nut en onzin van een ‘ladies’ night’. Dat zijn nu precies de redenen waarom jaarlijks meerdere broeders definitief de tempelpoort achter hen dichttrekken. Velen worden misschien ingewijd in de overtuiging dat ze nu eindelijk, via emotionele, spirituele en intellectuele zelfontplooiing aan een betere wereld zullen kunnen bouwen maar uiteindelijk enkel de holle frases van de rituelen zien en tot inzicht komen dat vrijmetselaars ook maar mensen zijn – met alle daarbij gepaard gaande tekortkomingen. De auteur haalt inderdaad een aantal feiten aan die toch wel van bedenkelijke aard zijn: dat hij met twee broeders, tijdens het show-block van zo een ‘ladies’ night’ een cowboy-en-indianen-act uitvoert is daar een voorbeeld van. Of die ene werkstudent die dacht dat hij zonder examen ook wel geslaagd zou zijn omdat professor De Fever immers ook lid was van dezelfde club. En ook de meesterverheffing, met haar verwijzingen naar de dood van Hiram, staan veraf van de werkelijkheid. Dat was ook één van de redenen waaromDe Fever zijn maçonnieke activiteiten min of meer stopzette. Lees verder

Auteur: Jimmy Koppen jimmy.koppen@vub.ac.be

Het was een mooie dag!

Vandaag waren de deuren van veel Haagse Loges open. En niet alleen op een kier. Lezingen, gesprekken, veel koffie thee en frisdrank. Heel veel boeken en foldermateriaal. Er waren ook heel veel vrijmetselaars, en dat is niet toevallig: zo vaak zien leden van verschillende loges elkaar niet. Het was vandaag een mooie dag, en ook met de bezoekers ging het goed. Wij hebben begrepen dat er hele goede gesprekken zijn geweest. En als wij op onze eigen waarneming mogen afgaan, dan hebben de broeders en zusters van de gemengde loges het prima gedaan. En niet alleen de gemende loges, ook de Orde van Weefsters heeft volgens ons goede zaken gedaan. Want er waren bijzonder veel vrouwen. Wij zijn onder de indruk van de presentaties die wij hebben gezien, en de lezingen die gehouden zijn. De presentaties omdat alles er prachtig uitzag, de presentatie was prima en de inhoud ook. En lezingen… inmiddels heeft uw redactie het wel een beetje ‘gehad’ met de zoveelste Dan Brown lezing, hoe goed bedoeld ook. Lezingen die je raken, die uitleggen wat vrijmetselarij is en daar bovendien een actueel thema aan koppelen, dat zijn lezingen die ons boeien (waar Dan Brown overigens een uitstekend auteur blijft natuurlijk). Er zijn veel open dagen en lezingen, er is veel te kiezen en toch was deze dag bijzonder. Het was een dag waar heel veel verschillende soorten vrijmetselarij bij elkaar waren. Een mooi programma voor belangstellenden, en – moeten wij zeggen – een fraai moment voor vrijmetselaren om ‘bij de buren’ te kijken. En volgens ons met succes. Wij pleiten voor een – misschien iets meer bescheiden – herhaling. Want ‘samen’ kom je verder, daar is vandaag een mooi voorbeeld van.

Voor alle duidelijkheid: 16 april 2011 open dag vrijmetselaars Den Haag

Inmiddels staat internet vol met de open dag op 16 april. Maar er zijn nogal wat organisaties die een open dag organiseren, ook op zaterdag 16 april a.s. Maar welbeschouwd is er die dag maar een plek waar je heel veel informatie over vrijmetselarij kunt krijgen, en dat is op de 2e Sweelinckstraat 131 in Den Haag. Van 13.00 uur tot 17.00 uur. Maar dat staat ook op de poster, en staat nog eens heel duidelijk op de website van reguliere vrijmetselaars.  En wat daar niet staat, en daarom doen wij dat hier, is dat er veel loges zijn die misschien niet regulier heten te zijn, maar er die dag wel absoluut bij zijn. Loges van Gemengde Vrijmetselarij (mannen en vrouwen) en naar wij hebben begrepen dat de Loge van Weefsters ook aanwezig gaan zijn. Dus een mooi programma (en zijn lezingen), de kans om eens goed rond te kijken (er valt beslist veel te zien) en heel veel, echt heel veel verschillende loges. En dan vergeten wij  bijna dat de koffie en thee gratis zijn, net zoals de toegang.

Het vervolg (Omroep Brabant) Vrijmetselarij ‘exposed’

In het vorig stuk vroegen wij ons af wat ‘Nondeju‘ een nieuw programma van Omroep Brabant ons zou laten zien van een loge. Een inwijding, want dat is bij de ‘teaser’ wel te zien. En nu de beelden van de uitzending zelf. Wij hebben bliksemsnel de meningen gepeild: is (volgens vrijmetselaren) nu teveel te zien? Het antwoord: de meningen zijn verdeeld. De een noemt het ‘verhelderend’ of ‘mooi en integer’ de ander roept dat hier toch wel een lijn is overschreden. Wij hebben besloten hier niet direct een mening over te hebben. Al is het jammer dat een verrassingselement, en daar gaat bij elk rituaal, elke maçonnieke opvoering toch om, verloren gaat. Aan de anderen kant. Je hoeft op internet niet heel hard te zoeken naar meer ‘ontboezemingen’ want die zijn er natuurlijk ook. Enfin. Laten wij u vooral niet wachten. Oordeelt u zelf:

Opmerkelijk: Krijgt Omroep Brabant exclusief toegang in loge?

Ja. Opmerkelijk nieuws uit Noord Brabant. Want als wij de inleiding mogen geloven, dan staat er iets opmerkelijks te gebeuren. Niet alleen gaan de deuren van een loge daar royaal open, het lijkt erop dat de inwijding van een kandidaat ook daadwerkelijk gevolgd gaat worden. En wij zeggen “het lijkt erop” want helemaal zeker is dat natuurlijk niet. In ieder geval is het deze omroep gelukt om ons bij voorbaat aan de buis te kluisteren. Zal het geheim van de vrijmetselarij zich dan ook daadwerkelijk ontrafelen? Kijkt u even mee?