Rerun: het Mysterie van de Vrijmetselarij

Vrijmetselaars kampen met een imagoprobleem. Buitenstaanders hebben er associaties bij van geheime inwijdingen en gewelddadige rituelen. De macht van hun ‘stiekeme’ loges zou zich uit­strekken tot politiek en kerk. Het 250-jarig bestaan van de Orde van Vrijmetselaren onder het Groot Oosten der Nederlanden was voor filmmaker Annemarie van Zweeden en researcher Saskia Hamming reden om in het mysterie van de vrijmetselarij te duiken. De vrijmetselaars zelf wijzen iede­re verwijzing naar occultisme of samenzweringen naar het rijk der fabelen. Hamming: ‘Ook ik begon mijn research met de verwachting dat ik allerlei complotten en duis­tere figuren zou tegenkomen. Naarmate ik me meer in de ritue­len en de symboliek verdiepte, met vrijmetselaars praatte en tempels bezocht, kwam ik tot de conclusie dat er, in ieder geval in Nederland, van duistere praktij­ken geen sprake is.” In tegendeel. Van Zweeden en Hamming ontmoetten vooral aardige, weldenkende, hoog opgeleide mannen, die via de vrijmetselarij hun leven iets extra’s willen geven. Hamming: “Je voelt dat er iets met hen gebeurt op het moment dat ze in besloten kring met elkaar aan de slag gaan. Een deel van de aantrekkingskracht en meerwaarde van de vrijmetse­larij ligt dus wel in de geheimzin­nigheid en de beslotenheid ervan.

In onze gefragmenteerde en oppervlakkige samenleving verlangen steeds meer mensen naar mysterie, spiritualiteit en verbeelding. De vrijmetselarij ziet zichzelf als goed alternatief voor de zoekende mens die zich afvraagt of er meer is tussen hemel en aarde en die op zoek is naar een juiste levenshouding.” Van Zweeden volgt in haar docu­mentaire een aantal broeders: een doorgewinterde vrijmetselaar. de Grootmeester van de Orde tij­dens het feestelijke jubileumjaar en iemand die nog aan het begin van zijn vrijmetselaarscarrière staat. Na het zien van deze unieke documentaire – nooit eerder heeft een filmploeg zo veel van binnenuit mogen filmen – kan de kijker zelf de balans opmaken of de vrijmetselarij een jongensclub is voor ijdeltuiten of een verhe­ven broederschap die onze maat­schappij iets te bieden heeft.

Deze IKON-documentaire over de Vrijmetselarij werd uitgezonden op 13 december 2006. Dat is weliswaar even geleden, maar maakt de inhoud niet minder actueel. De documentaire is in delen op Youtube te zien (hieronder het eerste deel) en bovendien via IKON zelf via deze link. Wat de documentaire voor Den Haag ook aardig maakt is dat de documantairemaakster ook de voorbereiding van een leerlingen inwijding volgt bij onze broeders van L’Union Frederic.